Elektrik-Elektromanyetik Yöntemler
Elektrik-Elektromanyetik yöntemler ile özdireç fiziksel parametreleri kullanılarak yericinin katmaları ve tektonik hatlar belirlenebilir. Jeotermal enerji ve hidrojeolojik araştırmalarda, kömür aramalarında, metalik maden aramalarında, endüstriyel hammadde aramaları, mühendislik ve yapısal jeolojik çalışmalarda, arkeojeofizik çalışmalarda, yerkabuğunun araştırılmasında kullanılmaktadır.
- Doğru Akım Özdirenç Yöntemleri
- Manyetotellürik (MT)
- Yapay Kaynaklı Audio Manyetotellürik (CSAMT)
- Audio Manyetotellürik (AMT)
- Doğal Potansiyel (SP)
- Yapay Uçlaşma (IP)
- Geçici Elektromanyetik (TEM)
- Yer Radarı Yöntemi (NMR)
Sismik Yansıma Yöntemi
Sismik yansıma yöntemi; yer altındaki jeolojik tabakaların durumlarını saptamada elastik dalgaların, yer içerisinde yayılması ile ilgili fizik prensiplerine dayanır. Yeryüzüne bir düzen içinde yerleştirilmiş bir seri alıcıya ve bu alıcılara gelen dalgaları kaydeden ölçüm aletine gerek vardır. Bu düzen içinde temel prensip enerji kaynağından yayılan ve alıcılara gelen dalgaların zamana karşı genliklerinin kaydedilmesidir.
Tektonik Araştırmalarda, kömür aramaları ve yayılım sınırlarının belirlenmesinde, Jeotermal enerji araştırmalarda, maden aramalarında, endüstriyel hammadde aramaları, yapısal amaçlı jeolojik araştırmalarda kullanılır.
Gravite-Manyetik-Radyometrik Yöntemleri
Gravite; Yapısal araştırmalarda (Havza, temel kaya topografyası, domlar, fay bloklarının tespiti), maden aramalarında (Krom, demir, bakır , barit, kurşun, kömür ve tuzların tespiti), Yüzeye yakın boşluklar, çöp, dolgu, döküntü dağılım sınırının tespitinde kullanılır.
Manyetik; Yer manyetik alanındaki değişimlerin ölçülmesi prensibine dayanmaktadır. Yapısal araştırmalarda (Temel kaya topografyası, püskürük kayaçlar, sokulum kayaçları, fayların tespiti), Gömülü ferromanyetik cisimlerin, toprakla doldurulmuş alanların ve arkeolojik yapıların tespitinde, Maden aramalarında (Manyetit, Hematit gibi) kullanılır.
Radyometrik; Yer kabuğunda doğal olarak bulunan radyoaktif elementlerini içeren kayaçlar değişik seviyelerde radyoaktivite değişimi gösterir ve gama ışını yayarlar. Bu tür yapıların radyoaktivite fiziksel değişiminin ölçülmesi temel prensiptir. Uranyum, toryum, potasyum gibi doğal radyoaktif element aramalarında, Metalik, kıymetli ve stratejik mineral aramalarında kullanılır.
Kuyu Logu Yöntemleri
Kömür Sondajlarında; sondajla kesilen kömür damarları sondaj takım dizisi içerisinden alınan radyoaktif ölçüler(Natural Gamma Ray, Neutron ve Density) ile net bir şekilde ayırt edilerek, karotlardan oluşturulan litoloji ile karşılaştırılır ve karotlarla belirlenen seviyelerde düzenlemeler yapılır.
Radyoaktif hammadde sondajlarında; Spektral Gamma Ray ölçüsü alınarak hem toplam Radyoaktivite(cps-API) hem de Uranyum(ppm), Toryum(ppm) ve Potasyum(%) değerleri sayısal olarak ölçülür ve radyoaktivite belirlenir.
Jeotermal sondajlarda; belirli zaman aralıklarında yapılan Sıcaklık ölçüleri ve litolojik diğer ölçüler birlikte değerlendirilerek, sondajın mevcut durumu, sıcaklığı, akifer özelliği, sondajın geleceği ve üretim aşamasındaki teçhizi ile ilgili bilgiler edinilir.
Hidrojeoloji sondajlarında: Akifer özellikleri ortaya konulur.
Jeoteknik sondajlarında: Sondaj ile geçilen birimler tespit edilmeye çalışılır.
- SP-Rezistivite
- Gamma- Ray
- Density
- Neutron
- Termik
- XY Caliper
- Spektral Gamma- Ray
Kaynak MTA: https://www.mta.gov.tr/v3.0/arastirmalar/karadan_jeofizik_arastirmalari